Tradities. We koesteren ze massaal. Het geeft ons ritme en houvast. Tradities zijn de enige vorm van betutteling die de eigengereide Nederlander zich graag laat opleggen. Iedereen beoefent wel een vorm van traditionalisme. De een gaat graag voor het tiende jaar naar dezelfde camping in Nederland, de ander eet alleen oranje tompoucen op Koningsdag.

Veel mensen leven, al dan niet bewust, van feestdag naar feestdag; ook mensen die tussendoor graag werken. Hoewel niet iedereen eraan toegeeft, is december bij uitstek geschikt om onze traditie- en nostalgiehonger te stillen. Daarom worden we ook vijandig van zwarte-pietendiscussies. Van tradities blijf je af. We laten onze kinderen met Pasen nog steeds naar eieren zoeken in plaats van naar de paasgedachte. Sinterklaas blijft wie hij was en loopt nog steeds niet met een rollator. En ook al moeten we even googelen naar de betekenis van het woord mirre, we laten de drie koningen nog steeds geen bon van de Prénatal aan het kindje Jezus schenken.

Nog voordat we sint en zijn pieten traditioneel hebben binnengehaald, verschijnen de eerste kerstlichtjes in de voortuinen. Welkom volgende traditie: Kerstmis! We zien er massaal naar uit. Tegelijkertijd zien we er als een berg tegenop. De gezelligheid lonkt enorm, maar daarvoor moeten we offers brengen. De traditionele kerststress slaat toe want terwijl jij aan het eind van het jaar al druk genoeg bent met afronding van projecten op werk, op school of thuis, moet je ook nog op jacht naar de mooiste kerstboom en dat ene strakke kerstjurkje met die glitters want dat staat zo mooi op Facebook. En als je bij de binnenkomst van Sinterklaas nog geen kerstkransje in huis hebt gehaald, ben je te laat. Er is anno 2019 één zorg minder: veel kerstinkopen kun je online doen. ‘Als je die game voor de kinderen koopt, bestel je dan meteen dat boek dat je graag wilde hebben, schat?’

Onlangs ging er bij webwinkel Coolblue dan ook één pakketje per seconde over de digitale toonbank. Maar er blijven nog genoeg uitdagingen over: wordt het Huppel of wordt het Bunny of halen we gewoon chinees? Zijn de kerstplacemats wel gemaakt van duurzame materialen? Sturen we nog fysieke kerstkaarten of appen we een plaatje van Google? Hoe krijg ik die honderd lampjes met die net-iets-te-korte-snoertjes in de kerstboom zonder het geduld te verliezen? It’s the most wonderful time of the year … 

Gelukkig blijkt de hang naar tradities niet leeftijdgebonden en is het ook niet altijd een symptoom van burgerlijkheid. 'Mam, gaan we dit jaar weer naar de kerstmarkt in Kevelaer?’ Wij gaan dus al jaren met ons gezin naar de kerstmarkt in het knusse, Duitse stadje Kevelaer om elk jaar opnieuw te constateren dat de kerststukjes nog steeds even kitsch zijn als in voorgaande jaren. Naast bedevaartsoord voor echte gelovigen is Kevelaer het walhalla voor de hebberige kerst- en paaskatholiek, zoals ondergetekende. Elk jaar staan er tientallen kraampjes met houtsnijwerk, kerststerren, kaarsen, kerststallen, en liggen er honderden broers van Jezus, Maria’s in vele uitvoeringen en andere familieleden in mensonterende bakken uitgestald, te wachten op de naar nostalgie zoekende en/of gelovige bezoekers. 

Na het bezoek aan de kitscherige kerstmarkt zijn we helemaal in de stemming om de traditionele familiebezoeken met kerst te kunnen doorstaan en de kerststress blijkt elk jaar weer voor niets te zijn geweest. Zodra we aan de traditionele kerstafwas bezig zijn, realiseren we ons dat er niemand iets is tekortgekomen bij het kerstdiner. Er werd zowaar gelachen, ome Henk heeft zich dit jaar niet bezat, je schoonzus had geen mooier jurkje aan en iedereen is tevreden en met volle maag huiswaarts gekeerd. Of die tevredenheid voortkomt uit het feit dat Kerstmis ons milder stemt, is mij nog niet duidelijk, maar Kerstmis doet wel iets met een mens. We worden ineens zoals we het hele jaar zouden moeten zijn: gastvrij, tolerant, vrijgevig en familiair. Ik ben er in ieder geval dankbaar voor en mijn familie mij ook. De laatste kersttraditie is bij ons op 6 januari, als ik de opbergdoos naast de kerststal neerzet en ik de drie koningen hun geschenken laat afgeven, waarna ze linea recta mogen doorlopen naar de opbergdoos. Waarom ze bij ons elk jaar die lange reis voor dat korte kraambezoek over hebben? Ik vermoed traditionalisme.

December brengt ons van de ene in de andere traditie want dachten we onze vertrouwde routine weer op te kunnen pakken na Kerstmis, dan hebben we het mis. Onze kalender heeft op de valreep nog één traditie in petto: oudjaar. En terwijl we de volgende dag, na een korte nacht, de brei van ongare oliebollen, vette kippenpootjes, gekruide chips en surrogaatchampagne met Rennies proberen te verteren doen we het familiebezoek ‘met liefde’ nog eens dunnetjes over, alleen nu met een oudjaarkater en minder gespreksstof.

Alle leuke tradities ten spijt, we zijn meestal ook dankbaar voor daarop volgende sleur die ons ten deel mag vallen en ons gewicht terugbrengt tot acceptabele waarde. Man en kinderen weer naar de ‘dagopvang’, de woonkamer weer herkenbaar en de waslijn weer vol. We ruilen de kerstcadeaus en we gaan weer naar de sportschool. Dag traditie, welkom terug ritme. Geen pieken zonder dalen. Geen kerst zonder familiebezoek en geen nieuwjaarswens zonder een lebber van de buurman op de oprit.

Marianne van der Wal